Goá sı̄ to͘-chhı̄ ê iû-bı̂n, tı̄ Châu-khut lâng-kang ê teng-hoé hā, phak tı̄ PC ê thâu-chêng 1 im 1 jı̄ siá-chok, thâu-khak lāi tiāⁿ-tiāⁿ ū kò͘-hiong ê hêng-iáⁿ, beh jı̍p goán chng ê hit lia̍p toā-lûn, tı̄ goá ê kı̀-tı̀ lāi sı̄ hiah-nı̄ sı̂n-pı̀ ......
Goá ê kò͘-hiong sı̄ 1-phiàn pêⁿ-iûⁿ, bô koân-soaⁿ kap chhiū-nâ, kan-taⁿ tı̄ beh jı̍p chng ê só͘-chāi ū 1 lia̍p soaⁿ-lûn-á, ùi lo̍h Oân-lı̂m kheh-ūn ê Kiô-á-thâu (Goân-táu) ke-á ǹg lâm, koh kiâⁿ 15 hun-cheng kú tō khoàⁿ-ē-tio̍h hit lia̍p lûn, goán Tek-ûi-á chng lâng chheng-ho͘ chò ‘Toā-lûn’. Chit lia̍p lûn sı̄ tı̄ Tek-ûi-á beh khı̀ Kiô-á-thâu ê tiong-tô͘, kui lia̍p lûn chiàm bô 1 kah tē, koân-tō͘ mā chha-put-tō 500 CM, 3 lâng koân ê khoán, tı̄ chit tè pêⁿ-iûⁿ sǹg sı̄ khah hiáⁿ-ba̍k ê tē-piau.
Choh-sit-lâng kài khiām mı̍h, ū lō͘-iōng ê thó͘-tē tiāⁿ-tio̍h m̄-kam pàng i pha-hng, pún-té ê chhân-hoāⁿ, lâng ē-tàng taⁿ ng-á koh iōng cháu--ê, chit-má e̍h gah liân khang chhiú kiâⁿ-lō͘ to kiaⁿ ē poa̍h lo̍h khı̀ chhân-té; chhân-hoāⁿ siang pêng ê lâng, lóng siūⁿ-beh ke lê 1 bô͘ tiū-á-tē chhut--lâi. Kó͘-chá-oē kóng ‘Sio niū ū chhun, sio chhiúⁿ bô hūn’, ùi chhân-hoāⁿ-á ê e̍h khoah piàn-chhian tō thang chai-iáⁿ. Chhin-chhiūⁿ chit khoán kò-sèng ê chng-kha-lâng, nah ē pàng chit lia̍p lûn-á tı̄ hia êng ?
Che hù-kı̄n ê chhân-hn̂g sǹg Tâi-oân chhut-miâ ê chhek-chhng, 1 kah tong lóng 10 goā koah, thô͘-chit chin pûi, tı̄ tiong-ng nah ē ū chit lia̍p soa-á-chit ê lûn-á ? Tē-chit-ha̍k siōng kiám-chhái ū khah ha̍p-lí ê kái-soeh, lûn-á-téng kan-taⁿ nâ-tâu kap koaⁿ-chin, koh ū koá jūn-miā ê cha̍p-chháu, chhun--ê tō seⁿ bē chhut--lâi. Nā m̄-sı̄ án-ni, goá siong-sı̀n keng-koè che kúi chheng pah nı̂ lâi, lûn-á chá tō hō͘ choh-sit-lâng lê chò pêⁿ-tē khı̀ pò͘ chhân--a. Kóng sı̄ án-ni, lûn-á piⁿ iáu-sı̄ ū 1 tè lio̍h-á khah pêⁿ--ê hō͘ lâng the̍h khı̀ chò chèng thô͘-tāu ê lı̄-iōng.
Chò gín-á sı̂-tāi, goá kám-kak lûn-á chin koân, ta̍k nı̂ ê Chheng-bêng, goán kui ke-hoé-á lóng ē khı̀ poē-bōng, goá ū-sı̂-á ē tı̀ⁿ peh bē khí--tit, sai-nai ài keh-piah ê a-chí--a kā goá āiⁿ, phak tı̄ kha-chiah-phiaⁿ phı̄ⁿ cha-bó͘-gín-á tia̍t-pia̍t ê thâu-chang bı̄, piàn-chò goá ta̍k nı̂ khı̀ poē-bōng ê ı̀-ài. Goán ê chó͘-bōng m̄-sı̄ tı̄ toā-lûn, sı̄ tı̄ ǹg lâm ê lēng-goā 1 tè thiòng-á-po͘, chit tè chiah-sı̄ goán chng--nih ê kong-iú bōng-tē. Toā-lûn sı̄ toà ke--nih Tiúⁿ-ló kàu-hoē sı̀n-tô͘ ê chó͘-bōng, in ê bōng khí-chō liáu khah súi, ū khah gē-su̍t ê chō-hêng, bô khah su lûn-téng 1 chō kong-hn̂g, pí--khí-lâi, goán chng hui-sı̀n-tô͘ ê bōng khah im, kiaⁿ-lâng kiaⁿ-lâng. Goán a-thài, goá kóng--ê sı̄ cha-bó͘ chó͘-thài, kè koè 2 ê ang, thâu 1 ê sèⁿ Lı̂m, hit ê sı̂-tāi sı̄ Pêⁿ-po͘ Hàn-hoà ê boé-kı̂, cha-bó͘ iáu-sı̄ chin khoeh, goán a-thài sı̄ chin khiàng-kha ê cha-bó͘, ū thoân-thóng Pêⁿ-po͘ lú-sèng ê ngı̄-chiāⁿ, sèⁿ Lı̂m--ê koè-sin boē boán-kı̀, tō koh kè goán cha-po͘ chó͘-thài. Ūi tio̍h án-ni, goán a-thai koè-sin, m̄ chai beh kap siáng tâi chò-hoé, soah piàn chò 2 sèⁿ oan-ke-niû-chè ê sū-toan. Boé--á, kui-khı̀ kā a-thài tâi tı̄ toā-lûn, 2 ê ang-sài lóng kui pah-nı̂ ko͘-toaⁿ khùn tı̄ im-sip ê thiòng-á-po͘, goán poē-bōng mā soah tio̍h poē 2 ūi só͘-chāi. Goá chhiâng-chāi leh siūⁿ, goán a-thài kè 2 ê ang, kàu sí soah bô 1 ê ē-tàng chiú tı̄ sin-piⁿ, Tâi-oân-oē kóng ‘chē kiáⁿ gō sí pē’, kám ē-sái kóng ‘chē ang ko͘-khut tē’? Ko͘-khut tú hó ū 2 ê ı̀-sù, ko͘ tâi 1 khut kap ko͘-toaⁿ lóng ē-sái.
Tı̄ goá pha-hng ê gín-á sı̂-tāi, chı̂ⁿ sı̄ siōng koân ê kè-ta̍t, bān hāng lóng kóng chı̂ⁿ, lia̍h niáu-chhí tok boé-liu khı̀ kau iā ū chı̂ⁿ; khioh chhek-á, khioh han-chı̂ oāⁿ chı̂ⁿ; pháiⁿ-tâng kū-sià lóng thang oāⁿ chı̂ⁿ oāⁿ be̍h-gê-ko. Goá tha̍k 2-nı̂-á ê sı̂, thiaⁿ kóng ū 1 chióng soa-pı̀, tih-tih-chiah-á-kiáⁿ niâ, 1 chiah hán kóng ū lâng siu 5 kak-gûn. Chit chióng pı̀ chhàng tı̄ soa-á lāi, bián iōng khı̀-khū, khang-chhiú tō lia̍h ē tio̍h, koh hán-kóng ū tông-o̍h 1 e-po͘ tō lia̍h 10 goā chiah, bē beh chiâⁿ 10 kho͘. Hit sı̂ ê kang-kè, goán a-pa khı̀ kā lâng so chháu, 1 po͘ chiah 6 kho͘ niâ. Goán hit kho͘-ûi-á kan-taⁿ toā-lûn ū soa, hit ê tông-o̍h tek-khak sı̄ khı̀ toā-lûn lia̍h--ê.
Hit kang pàng-o̍h ê sı̂, Thiam-goân--á kap Chheng-siông chio goá khı̀ toā-lûn lia̍h soa-pı̀; Thiam-goân in tau sı̄ Tiúⁿ-ló kàu-hoē lo̍h-kàu--ê, Chheng-siông in tau tı̄ ke--nih khui 1 keng hàn-io̍h-pâng, sı̄ goá kok-bı̂n ha̍k-hāu ê tha̍k-chheh phoāⁿ. Chheng-siông kóng pı̀ sı̄ hàn-io̍h chin pó͘ ê mı̍h-kiāⁿ, soa-pı̀ tāi-khài iā-sı̄ lâng bé beh khı̀ chia̍h pó͘--ê. Thiam-goân kóng in ê chó͘-bōng piⁿ bat khoàⁿ koè ū soa-pı̀, goán nā 1 lâng lia̍h--kúi-chia̍h-á, tō ē-tàng ha̍p soè kui phō ê ang-á-chheh ‘Tē-kiû sian-hong-hō’, ta̍k-ê âⁿ-kap khoàⁿ.
Goán khı̀ kám-á-tiàm thó 1 ê àn-sǹg beh té pı̀ ê àu-tâng-kóng-á, kóng-sı̄ thó, sı̍t-chāi sı̄ thàn thâu-ke bô chù-ı̀ ka-tı̄ the̍h--ê. Chhut-hoat ê sı̂, beh joa̍h--lâng jı̍t-thâu khah tn̂g; 4, 5 tiám-á jı̍t-thâu iáu chin mé, kàu chúi-chhiāng piⁿ, goán ū kiô m̄ kiâⁿ, thiau-kang peh koè chúi-chhiāng pang, goá pún-té tō bô siáⁿ táⁿ, pang-á e̍h-e̍h, m̄ káⁿ kiâⁿ, iōng pê--ê, jú pê jú kiaⁿ. Thiam-goân koh it-tı̍t kā goá háⁿ kóng “Poa̍h--lo̍h-á”, goá tio̍h kiaⁿ chiâⁿ-sı̍t poa̍h lo̍h kau-á té, ka-chài kau-á-chúi chin chheng, bô la-sâm ê mı̍h, kan-taⁿ saⁿ-á-khò͘ tâm--khı̀ niâ. Chheng-siông kóng goá kiaⁿ lia̍h bô soa-pı̀ seng khı̀ lia̍h chúi-pı̀, m̄-chai ū lia̍h tio̍h kúi chiah? Thiam-goân soah kóng goá tâm-lok-lok tō ná-chhiūⁿ tú ùi chúi-té bùn--chhut-lâi ê chúi-pı̀.
Kiâⁿ bô 10 hun-cheng, hong leh chhoe, jı̍t-thâu koh leh pha̍k, sûi tō ta--khı̀-á, jú kiâⁿ soah jú kám-kak liâng-liâng. Chheng-siông kóng beh hoan-thâu tńg khı̀ chúi-té chı̀m--1-ê; Thiam-goân--á soah leh kā goá thó kong-lô, nā m̄-sı̄ i háⁿ--goá, goá nah ē ū-thang hiah liâng !
Lō͘ piⁿ ê tiū-á tú leh bāng hoe, liáu-āu tō tán beh toā-pak-tó͘ kiat-kūi. Ū-sı̂-á ē ū tek-ke-á tı̄ chhân--nih cháu-thiàu, an-thûn-á iā ē lâi seⁿ nn̄g, kho͘-toaⁿ ê siaⁿ tı̂m-tı̂m. Goán pún-té ū siūⁿ beh lo̍h khı̀ lia̍h, Chheng-siông kóng iáu-sı̄ thàn jı̍t--sı̂ khı̀ lia̍h soa-pı̀, mài hō͘ pa̍t-hāng mı̍h siâⁿ--khı̀.
Soa-lûn-á téng tiām-chih-chih, nâ-tâu chí chin sêng ông-lâi, cheng-chha khah tāng khah toā-lia̍p. Thiam-goân in ê chó͘-bōng chin toā-mn̂g, téng-thâu ū 1 koá kı̂-koài ê tāu-chhài-gê-á jı̄, bô chhin-chhiūⁿ goán chng--nih ê bōng siá ‘穎川’ ‘西河’ hit khoán jı̄. Bōng piⁿ chin-chiàⁿ ū 1 phiàn soa-á-tē, chit sı̂ iáu sio-thǹg-thǹg, goán thǹg-chhiah-kha, ná chhek-chiáu-á ná kiâⁿ ná tiô, beh nah ū hoat-tō͘ chhoē soa-pı̀ ? Chheng-siông kiàn-gı̄ kóng seng-tán--1-ē, soa khah léng chiah lia̍h. Koaⁿ-chin-á lāi ū kúi châng lô͘-tek, goán chhú kúi chat lâi chò phín-á, chheh-phāiⁿ-á lāi ū siah iân-pit ê hoan-to-á, iōng lâi oé khang tú hó. Thiam-goân in tau keh-piah ū Ki-tok-tô͘ kiam chéng se-ga̍k-tūi, choan-bûn sàng lâng chhut-soaⁿ iōng--ê, i iā tō ē-hiáu koá im-lu̍t, kà goán pûn chhut-soaⁿ ê sàng sí-lâng koa, tı̄ beh àm-á-sı̂ ê bōng-á-po͘ pûn chit khoán koa, sǹg iā ū ha̍h-sı̂ ha̍h só͘-chāi.
Lûn téng ê soa-á-tē ū kúi nā ūi, goán khí-thâu sı̄ kāng-ūi chhoē soa-pı̀, chin kú lóng bô khoàⁿ tio̍h gah 1 chiah, boé--á goán hun khui, 1 lâng 1 ūi, goá chin chū-jiân tō kéng khah se̍k-sāi ê lō͘-chháu, kiâⁿ tùi a-thài ê bōng-khòng hit pêng-khı̀. Thiⁿ-sek tńg àm, âng-hê kiu gah chhun 1 si-á, ká-ná thiⁿ-piⁿ hō͘ lâng jiàu phoà phoê, hoeh-chúi 1 bâi-á kiáⁿ niâ, koh 1 sı̂-á tō lóng àm--a. Iā-bū tà--lo̍h-lâi, bōng-khòng 1 lûn 1 lûn, ná ū ná bô. Thiam-goân kiám-chhái lia̍h bô soa-pı̀ khí-phàn, kui-khı̀ tı̄ hit pêng pûn lô͘-tek phín-á, kāng-khoán sı̄ sàng chhut-soaⁿ ê ai-koa, bē su beh kā khùn kúi-pah-cha̍p-nı̂ lóng bē chhíⁿ ê sí-lâng kiò khí chhn̂g.
Goá kài-sêng ū khoàⁿ tio̍h 1 chiah soa-pı̀ sô jı̍p khı̀ soa-á lāi, tō toè hûn-jiah chhoē--koè-khı̀, khoàⁿ bô siáⁿ ū, iōng kám-kak khı̀ bong, ná pê ná bong, goá pê kàu 1 mn̂g bōng-khòng piⁿ, tō chhoē bô soa-pı̀ ê hûn-jiah.
Chit sı̂, àm-bū ê bōng-khòng téng, ká-ná ū lâng-iáⁿ chhut hiān, sı̄ 1 ê lāu cha-bó͘ lâng, tı̂ⁿ thâu-kin, pō͘ pin-nn̂g, chhiú--nih ū 1 ki tn̂g-tn̂g ê tek-hun-chhoe. I iōng un-jiû ê siaⁿ-sàu kóng: “A-sià, soa-pı̀ bih tı̄ chhah chhiⁿ ê kan-á piⁿ.”
Tı̄ goán hia ū chin chē bōng sı̄ Hàn-jı̂n kap Pêⁿ-po͘ chong-ha̍p-sek---ê, ū Hàn-jı̄ ê tn̂g-hō, bōng piⁿ koh ū hō͘ pài chó͘ ê lâng chhah chhiⁿ, chhin-chhiūⁿ tek-ki, chià-boé, chhiū-oe chit khoán ê kan-á. Goá bē-hù siūⁿ tō khı̀ kan-á ē bong, chin-chiàⁿ jı̂m tio̍h 1 chiah soa-pı̀. Goá hiông-hiông siūⁿ tio̍h hit ê cha-bó͘ lâng m̄-chai sı̄ siáng, nah ē chai-iáⁿ hia ū soa-pı̀ ? Nah ē chai-iáⁿ goá ê sió-miâ ‘A-sià’? Goá sı̄ toā-sun, chhut-sı̀ tō hō͘ a-kong tòng chò kim-sun, kiò goá ‘A-sià’, tō-sı̄ ‘kong-chú, siàu-iâ’ ê ı̀-sù, chit ê miâ, kan-taⁿ goán tau ê lâng án-ni kiò niâ.
Chheng-siông kap Thiam-goân lóng bô lia̍h tio̍h soa-pı̀, kan-taⁿ goá lia̍h 1 chiah. Chheng-siông kóng chiah 1 chiah, bē bô kúi kak, seng chhı̄--leh, nā in koh lia̍h ū, chiah chò-hoé khı̀ bē. Goán ūi beh koáⁿ tńg khı̀ chia̍h àm, tō 3 lâng hun 2 lō͘, goá ka-tı̄ koāⁿ hit ê té 1 chiah soa-pı̀ ê tâng-kóng-á tńg chhù.
Hit àm, goán i--á iōng sàu-se-gím-á kā goá sut, kóng goá pàng-o̍h bô sûi tò chhù, iā bô seng kóng--1-siaⁿ. I--á sı̄ goán hia kiò ‘a-bú’ ê chheng-ho͘, thiaⁿ kóng sı̄ Pêⁿ-po͘ gí, goá mā m̄ chai 1 ê khak-sı̍t. Hoa̍t goá gō 1 tǹg bē-sái chia̍h. Kàu poàⁿ-mê, goá khùn lóng bē lo̍h-bı̂n, m̄ chai sı̄ pak-tó͘ iau iah-sı̄ hō͘ lâng phah khàu liáu koè-thâu. Bı̂n-bı̂n ná khùn ná chhíⁿ, lóng ē siūⁿ tio̍h hit ê tı̂ⁿ thâu-kin pok-hun chia̍h pin-nn̂g ê lāu cha-bó͘, iōng âng-âng ê chhùi-tûn leh kā goá chhiò, chhiò goá chia̍h gah hiah toā-hàn, koh hō͘ a-i phah.
Goá péng-lâi-péng-khı̀, i--á chhun chhiú lâi kā goá bong thâu-khak-hia̍h, chiah chai goá leh hoat-sio, kín khí lâi the̍h io̍h-pau-á hō͘ goá chia̍h. A-kong mā cheng-sı̂n, m̄-kam--goá, mā goán i--á phah--goá, i ê kim-sun A-sià nah ē-sái phah! Goán a-i hō͘ lâng mē gah khàu, goá soah chin m̄-kam.
Goá sio kúi-nā-kang lóng bē thè, a-pa khı̀ ha̍k-hāu chhéng-ká. Kiò chhiah-kha-sian-á phāiⁿ io̍h-siuⁿ-á lâi chù-siā mā bē thè. Boé--á chhiáⁿ ang-ı̂ ‘Khoeh--á’ lâi kā goá siu-kiaⁿ, iōng oáⁿ té bí té chiam-chiam, pau leh pò͘ lāi, iōng hiuⁿ tı̄ chiam-ı̂ⁿ ê pò͘-bı̄n ná liām-chiù ná hoê, liáu-āu pò͘ tháu khui, khoàⁿ bí-bı̄n ê tô͘-iūⁿ kái-soeh.
Khoeh--á kóng chó͘-lêng leh hián, ū oē beh kau-tài. Mn̄g goá ū tn̄g tio̍h siáⁿ-mih chheⁿ-hun-lâng--bô ? Goá kā tı̄ toā-lûn lia̍h soa-pı̀ ê tāi-chı̀ kóng--chhut-lâi, kóng tn̄g tio̍h lāu cha-bó͘ ê tāi-chı̀. A-kong kóng hit ê sı̄ i ê a-má, iā tō-sı̄ goá ê a-thài, i chāi-seⁿ leh hoāⁿ chhiú-thâu, sı̄ goán tau ê thâu-lâng, i chin hèng pok-hun pō͘ pin-nn̂g. Khoeh--á kóng án-ni tō tio̍h--a, a-thài kóng i chin ko͘-toaⁿ, chāi-seⁿ kè-koè 2 ê ang, sí liáu-āu soah bô 1 ê kap i khùn chò-hoé, thàu koè goá chit ê toā kan-á-kan-sun beh thó ang; sı̄-m̄-sı̄ ài soá bōng khioh kut ?
Goán ka-têng hoē-gı̄ kóng beh khioh Hōng-kim-àng-á, kap Lı̂m--ka hit pêng kóng hô, 2 ê cha-po͘ chó͘-thài ê kut-thâu kap goán cha-bó͘ chó͘-thài khioh chò-hoé, tâi-tâi chò 1 àng, hoà-kái 2 sèⁿ kúi tāi ê un-oàn. Goán a-thài pah-nı̂ liáu-āu, iā tit tio̍h 2 ê ang-sài ê liōng-kái, tı̄ Hōng-kim-àng lāi chhiùⁿ ‘Siang-lâng chím-thâu’.
Goá hó--khı̀ liáu-āu, koh khı̀ ha̍k-hāu, Chheng-siông kap Thiam-goân kóng hit kang tńg-khı̀ chhù mā lóng ū chia̍h tio̍h sún-á chhá bah-si, m̄-káⁿ koh kóng beh khı̀ lia̍h soa-pı̀, mā bô-ài kā goá kóng sı̄ siáng leh siu-bé soa-pı̀. Goá hit chiah soa-pı̀ chhı̄ kúi kang liáu-āu, tı̄ chı̍t ê ū âng-hê ê beh-àm-á sı̂, goá choan-kang lia̍h khı̀ Toā-lûn pàng-seng.
