Bóng-chhı̄--á ê it-seng

Ùi Wiki Tô·-su-kóan
 Bóng-chhı̄--á, 1923-nı̂ chhut-sı̀ tı̄ Tâi-oân lâm-pō͘ ê chng-kha. Tı̄ in tau ê gín-á ê tiong-kan pâi tē peh--ê, téng-bı̄n ū 5-ê a-chí, 2-ê hiaⁿ-ko. In lāu-pē lāu-bú ài beh koh siⁿ chit-ê cha-po͘--ê, soah siⁿ tio̍h i sı̄ cha-bó͘--ê, sit-bāng, chiah kā i hō-choè Bóng-chhı̄--á. 
 Bóng-chhı̄--á sè-hàn ê sı̂ tō ài tàu choè chhù-lāi ê khang-khoè. I kap i-ê chí-moē--á lóng bô tha̍k Kong-ha̍k-hāu, kan-na nn̄g-ê hiaⁿ-ko ū khı̀ tha̍k, che sı̄ in-ūi ka-lāi keng-chè bô-hó. Lēng-goā ê goân-in sı̄, in lāu-pē kóng, “Cha-bó͘ gín-á tha̍k sím-mı̍h chheh ?” Só͘-í Bóng-chhı̄--á m̄-bat jı̄, toā-hàn ê koè-thêng lóng-sı̄ teh tàu chò chhân--nı̍h ê sit kap chhù-lāi ê khang-khoè. Kàu àm-sı̂, ū-sı̂ tı̄ toā-tiâⁿ kap chhù-lāi ê lâng khai-káng, á-sı̄ kap cha-bó͘ gín-á-phoāⁿ khı̀ biō-kháu khoàⁿ koa-á-hı̀, khoàⁿ lâng phah-kûn bē ko-io̍h. 
 Bóng-chhı̄--á 18-hoè ê sı̂, moâi-lâng lâi thê-chhin, tùi-hong sı̄ Lo̍h-kàu sı̀n Iâ-so͘--ê, ka-sè phó͘-thong, cha-po͘ gín-á koai-koai--a, tùi-khoàⁿ chı̍t-pái chiū koāⁿ-tiāⁿ, kiat-hun-chêng liân chò-hoé chhut-khı̀ chhit-thô chı̍t-pái to bô. Bóng-chhı̄--á chin hoân-ló nā kè-tio̍h pháiⁿ-ang tō chin hiau-hēng. 
 Tiōng-hu chit-pêng iā-sı̄ chò-sit-lâng, hiaⁿ-tı̄-á 5, 6 ê í-keng pun-chia̍h, sit-thâu hun-khui choh. Bóng-chhı̄--á kui-kang tùi thàu-chá chò-sit chò kàu àm, koh tio̍h sé saⁿ, chú 3 tǹg. Àm-sı̂ chhun tām-po̍h hioh-khùn sı̂-kan, tû-liáu koè-ke kap chhù-piⁿ thâu-boé khai-káng í-goā, chiū-sı̄ thiaⁿ la-gí-ioh, khoàⁿ Koa-á-hı̀. Ū-sı̂ tiōng-hu iā ē chhoā i khı̀ sàn-pō͘ khoàⁿ tiān-iáⁿ, kàu i 40 goā-hoè ê sı̂, Tâi-oân ê tiān-sı̄ ū khah phó͘-piàn, chiū àm-sı̂ chia̍h-pá chha-put-to lóng teh khoàⁿ tiān-sı̄ nā-tiāⁿ. Nā boē siuⁿ bô-êng, lé-pài-jı̍t iā ē khı̀ lé-pài, tú-tio̍h--a chham-ka lú-soan ê oa̍h-tāng, châ keng, o̍h chhah-hoe, o̍h khah kı̂-khá ê liāu-lí, iā o̍h B Ch Chh ê Lô-má-jı̄. pêng-siông ū-sı̂ iā ē ka-kı̄ bān-bān-á ho͘ Lô-má-jı̄ ê Sèng-keng.
 Bóng-chhı̄--á khí-thâu kā i-ê tiōng-hu siⁿ nn̄g-ê cha-bó͘ gín-á, chin khoà-sim, āu-lâi sio-soà koh siⁿ nn̄g-ê cha-po͘--ê chiah hòng-sim, tùi tiōng-hu tùi ta-ke-koaⁿ ū chı̍t-ê kau-tāi, āu-lâi chóng-kiōng siⁿ 4 lâm 4 lú. 
 Ta̍k-jı̍t thàu-chá thàu-àm chò chhù-lāi-goā ê kang, bô-êng chhı̍h-chhı̍h, chin thiám. Ū-sı̂ kám-kak ta-ke iā bô-chin-hó ho̍k-sāi, koh, kap kı̂-thaⁿ ê cha-po͘-lâng kāng-khoán, tiōng-hu put-sı̂ iā ē ēng “Ah, cha-bó͘-lâng tiām-tiām lah!” “M̄-bat jı̄, mài chhap chhùi lah!” Chit-khoán kháu-khı̀ tùi i kóng-oē, tān-sı̄, pí-kàu pa̍t-lâng ê ang, i-ê tiōng-hu sǹg khah kó͘-ı̀, boē tı̄ goā-bı̄n poa̍h-kiáu chhı̄ cha-bó͘, só͘-í, i kám-kak chin moá-chiok ah, bô kè tio̍h pháiⁿ-ang. 
 Hāu-siⁿ cha-bó͘-kiáⁿ chı̍t-ê chı̍t-ê chhiâⁿ toā-hàn. Cha-bó͘-kiáⁿ lóng chhut-kè, hāu-siⁿ lóng chhoā sim-pū. Toā--ê kap tē-jı̄--ê hāu-siⁿ lâu teh chò-sit, chhân--nı̍h ê sit-thâu ū kiáⁿ-jı̂ sim-pū tàu chò, ke chin khùi-oa̍h. Tē 3 hāu-siⁿ teh khui thih-kang-chhiúⁿ. Tē 4 hāu-siⁿ ang-á-bó͘ chhoā khı̀ Tâi-pak teh thàn-chia̍h, siⁿ nn̄g-ê gín-á lóng chhoā tńg-lâi hō͘ Bóng-chhı̄--á phiàn, kàu 3, 4 hoè chiah chhoā tńg-khı̀ Tâi-pak tha̍k iù-tı̄-hn̂g. 
 Sun-á phiàn toā-hàn, chhân--nı̍h ê sit-thâu iā khah khin-sang liáu-āu, Bóng-chhı̄--á chiū ín chı̍t-koá ka-kang lâi chhù-lāi chò, thè lâng tèng hō͘-soàⁿ-kut, thàn chı̍t-sut-sut-á sai-khia. 
 Bóng-chhı̄--á in ang-bó͘, it-seng lô-lo̍k phah-piàⁿ, kan-na chai-iáⁿ chò-kang chò-kang chò-kang, ke thàn koá beh hō͘ kiáⁿ-sun, hán-tit chhut-mn̂g khı̀ chhit-thô, nı̂-lāu ê sı̂, kiáⁿ-jı̂ sim-pū chhut chı̂ⁿ hō͘ in ang-bó͘ khı̀ Thài-kok kap Tāi-lio̍k chhit-thô-thô leh. Sui-jiân nn̄g-pái tńg--lâi Bóng-chhı̄--á lóng put-sı̂ liām kóng, hui-ki-phiò chin-kùi, bô-chhái-chı̂ⁿ, tān-sı̄, ē-tàng chhut-kok kiâⁿ-kiâⁿ leh, Bóng-chhı̄--á put-chí hoaⁿ-hí. 
 Bóng-chhı̄--á 69-hoè koè-sin, kò-pia̍t lé-pài sūn-sū-toaⁿ ê 〈Kò͘-jı̂n-lio̍k-le̍k〉ēng nn̄g, saⁿ choā án-ni siá:“Kò͘ Chhoà Bóng-chhı̄ lú-sū, 1923 nı̂ chhut-sı̀, sè-hàn ê sı̂, koai-khá tit-lâng-thiàⁿ. 18 hoè kè hō͘ Lí Chı̀n-châi sian-siⁿ, hun āu hu-chhe un-ài, siòng-hu kàu-chú, io̍k iú 4 lâm 4 lú, lóng í-keng sêng-ka lı̍p-gia̍p. 1991 nı̂ 3 goe̍h in pı̄ⁿ bông Chú un-tiàu, hióng siū 69.” 〈Lio̍k-le̍k〉 āu-bı̄n it, jı̄ cha̍p-choā lóng sı̄ siá Bóng-chhı̄--á ê hāu-siⁿ kap sun-á, toh chı̍t-ê teh khui kang-chhiúⁿ, toh chı̍t-ê teh chò-sit, toh chı̍t-ê tı̄ Tâi-pak teh ko-chiū, toh chı̍t-ê cha-bó͘-kiáⁿ tı̄ sió-ha̍k teh chò lāu-su, toh chı̍t-ê sun-á sı̄ A-ūn ê soán-chhiú, toh chı̍t-ê tı̄ bûn-hoà-tāi-ha̍k teh tha̍k-chheh, toh chı̍t-ê......
 〈Kò͘-jı̂n lio̍k-le̍k>tha̍k liáu, tāi-ke lóng chin o-ló kóng, “Bóng-chhı̄--á chin kám-sim, ūi-tio̍h chit-ê ka-têng kòng-hiàn it-seng, chhiâⁿ chiah-choē gín-á ang-sài kap ta̍k-ê kiáⁿ-jı̂ sun-á lóng chin châi-tiāu.” 
 (Hong-hiòng Tē 3 kı̂, 1991 nı̂ 3 goe̍h)