Siōⁿ boeh hō͘ A-pâ chai-iáⁿ goá sim-ba̍k-tiong ê A-pâ

Pah--á, Lán-tau iáu toà Hó͘-boé ê sı̂-chūn, goá cha̍p-kúi-hoè-á niā, ū chı̍t-kang, bē-kı̀-tit sı̄ án-choáⁿ, khı̀ khoàⁿ tio̍h chı̍t-tioⁿ kū lok-sok ê choá, téng-koân sı̄ lí chhin-chhiú siá ê gō͘-soàⁿ-phó͘ kah koa-sû. Lí kā goá kóng che sı̄ lí 19-hoè hit-kú, tı̄ Jı̍t-pún bó͘-mih só͘-chāi ê hái-piⁿ siá--ê. Chū-án-ne, goá thâu-khak-té it-tı̍t ū chı̍t-ê hêng-iáⁿ: koân-koân ê kiā-piah, hong thàu, éng toā, hái-chúi iô-choah, chı̍t-chūn chı̍t-chūn cheng tùi soaⁿ-khàm; lí khiā tı̄ khàm-téng, sı̄ chı̍t-ê phiau-phiat ê siàu-liân-ke, sim-koaⁿ-thâu ū lín hit-tē lâng tùi bı̄-lâi ê ǹg-bāng. Lí koè-sin liáu-āu ê tē-3-kang poàⁿ-mê, goá bāng-kı̀ⁿ hit-tioⁿ choá, bı̄n-téng ū lí-ê pit-chek. M̄-koh goá khoàⁿ bē chin, ū chı̀m koè chúi ê khoán, ba̍k-chúi sió-khoá tò͘--khui, Jı̍t-bûn ê koa-sû goá mā tha̍k bô. Chit-chām-á goá ū sió-khoá sûn koè lí-ê pâng-keng, chhoē tio̍h chı̍t-koá-á lí 17-hoè í-āu chò ê ga̍k-khek kah iōng Jı̍t-bûn siá ê si-bûn. 1944-nı̂ 11--goe̍h kah 12--goe̍h, lí tı̄ Keiunmaru (慶運丸) chûn-téng siá ê ga̍k-khek, tê-ba̍k ū “Kò͘-hiong”, “Chái-khí” (朝) kah “Hái-éng-siaⁿ” (潮音). Hit-chūn, chiàn-cheng tng ngē-táu. Goá siōⁿ, lí chit-choā sı̄ boeh chē chûn tńg lâi Tâi-oân. Bú--á kóng chit-choā lō͘ eng-kai sı̄ 3-kang ê hêng-thêng, m̄-koh ūi-tio̍h siám-phiah po̍k-kek kah Bí-kun ê tiàm-bı̄-chûn, lí kiâⁿ 50-kang; mı̂-phoē, chheh kah lí siá-chok ê phō͘-á lóng chı̀m koè hái-chúi. Tı̄ hit-kúi-pún gō͘-soàⁿ-phó͘ phō͘-á lāi-té, goá ū chhoē tio̍h lí tı̄ Chiba (千葉) Iwafune (岩船) hái-hoāⁿ siá ê kúi-siú koa-khek. Hit-chūn lí 19-hoè to tio̍h. M̄-koh iû-goân bô goá ē-kı̀--tit kah bı̂n-bāng--tio̍h ê hit-tioⁿ choá. Kāng-khoán sı̄ tı̄ Hó͘-boé, goá thâu-chı̍t-pái chai-iáⁿ Kang Bûn-iá chit-ê chok-khek-ka. Goá Tâi-oân Bú-khek ê ga̍k-phó͘ bóng hian, “tha̍k” bô, ǹg-bāng ē-tàng thiaⁿ tio̍h im-ga̍k-siaⁿ. Lí tō kā kǹg-khı̂m ê koà hian--khit-lâi, toâⁿ hō͘ goá thiaⁿ. Hit-chūn, lán soè-chhù tı̄ thn̂g-chhiáng ê Jı̍t-pún sok-sià, ùi po-lê thoah-mn̂g khoàⁿ--chhut-khı̀, àm-iu ê chhài-hn̂g-á, iā-sek lè-táu, goá sim-koaⁿ-thâu phû--chhut-lâi-ê iû-goân sı̄ chı̍t-ê siàu-liân-ke, hái-éng tı̄ i-ê heng-khám kún-ká. Hit-ê nı̂-tāi, Kang Bûn-iá chit-ê miâ tı̄ Tâi-oân iáu sı̄ kı̀m-khı̄, bo̍h-kóng-kioh chhut i-ê khek-poâⁿ. Goá khah-hó-miā, i-ê im-ga̍k chá tō thiaⁿ--koè, koh sı̄ lí chhin-chhiú ián-chàu--ê. 1980-nı̂-tāi khai-sí, siàu-liân-poè ê ha̍k-chiá têng-thâu hoat-kiàn Kang Bûn-iá, “ná-chhiōⁿ sı̄ hoat-kiàn sin tāi-lio̍k”--leh. Tı̄ 1984-nı̂ chhut-pán ê chheh, 江文也的生平與作品, Lı̂m Hêng-tiat Sian-siⁿ ū kóng-khí, “m̄-koh tùi Koeh Chi-oán, Liāu Heng-chiang lâi kóng, chit-phiàn sin tāi-lio̍k, in 40-goā-tang-chêng chá tō hoat-hiān--lo͘h.” Goá bô chéng tio̍h lí im-ga̍k hong-bı̄n ê châi-chêng. M̄-koh lí ài bûn-ha̍k, ài tha̍k jı̂n-bûn ha̍k-būn ê chheh, tùi tı̀-sek hò͘ⁿ-hiân, goá ná-chhiōⁿ mā kāng-chèng-thâu. Goá-ê sè-kài, sı̄ lí phah khui--ê. Iáu toà Lūn-poè ê sı̂-chūn, goá kok-hāu-á gō͘-nı̂, tı̄ lí-ê chheh-tû-á khoàⁿ tio̍h Tiong-bûn ê hiān-tāi-si-chı̍p. Goá tha̍k ê tē-it-pún chheh-miâ ū “tiat-ha̍k” nn̄g-jı̄ ê Tiong-bûn chheh, tō khǹg tiàm lí chı̍t-cho͘ chheh-tû-á siāng bı̄n-téng hit-keh. Goá mā iáu ē-kı̀-tit kok-tiong ê sı̂, tha̍k lí hit-toā-thōng文星文庫ê chheh, hoaⁿ-hí kah tó leh bı̂n-chhn̂g-téng noà. Lí-ê chheh, goá ū châi-tiāu tha̍k--ê, tı̄ lí-ê chheh-tû-á kan-na chiàm chı̍t-ê piⁿ-á-kak niā. Lí oá-khò Jı̍t-bûn kiâⁿ--jı̍p-khı̀ ê sè-kài, chit-sı̀-lâng goá bô hoat-tō͘ bat kah ka-nn̂g--á. Lí tùi-tiōng goán-ê kàu-io̍k. M̄-koh lí m̄-bat ah goán tha̍k-chheh, mā m̄-bat chè-hān goán boeh kiâⁿ ê lō͘. Chiâⁿ chē tāi-chı̀, lí lóng bô hō͘ goán chai-iáⁿ lí-ê siōⁿ-hoat. Lí kan-na chı̄n lí-ê khùi-la̍t, thè goán kā sè-kài ê thang-á phah khui. Lí chı̍t-sı̀-lâng tiām-chih-chih, hán-tit kóng lí ka-tı̄ kah lán ka-cho̍k-á ê kò͘-sū. Bú--á kóng lí chı̍t-ki chhùi kâm chı̍t-ê chı̍h. Chēng ū kı̀-tı̂ í-lâi, goá khoàⁿ--tio̍h ê lí, m̄-sı̄ tiām-tiām leh khoàⁿ chheh, tō sı̄ tiām-tiām leh thiaⁿ khek-poâⁿ----ū-tang-sı̂-á, lí thiaⁿ kah sı̂n--khı̀, ba̍k-chiu kheh-kheh, pí-kha oē-chhiú, ba̍k-bâi giâ tàu-koân, thâu-khak hàiⁿ pán-liâu, hit-ê sè-kài chhun lí chı̍t-ê lâng. Lí hm̍h-hm̍h bô kóng-oē ê bı̄n-chhioⁿ, tiāⁿ-tiāⁿ hō͘ goá siōⁿ tio̍h lín chit-tē lâng ê lâu-pái. Lí khak-sı̍t bô oē kóng, bô oē ē-tàng kóng. Lí kóng ê oē mā bô-lâng thiaⁿ ū. Kàu kah toā-hàn, goá chiah lio̍h-á chai-iáⁿ kú-tn̂g í-lâi chhàng tiàm sı̄-toā-lâng sim-koaⁿ-té--ê sı̄ sím-mih. Phah-sǹg tı̄ goá tha̍k gián-kiù-só͘ ê sı̂-chūn, lí khai chin chē sı̂-kan kah khùi-la̍t, kā Kang Bûn-iá ê si-bûn ùi Jı̍t-bûn hoan-e̍k chò Tiong-bûn. Lí kiò goá kā lí tàu-khoàⁿ kó. Goá Jı̍t-bûn khoàⁿ bô poàⁿ-kù, lí Hoâ-gí kóng bē liàn-tńg, lán pē-á-kiáⁿ kúi-ā-mê-hng put-sı̂ ūi-tio̍h jı̄-gán kah siaⁿ-ūn chèⁿ kah toā-ām-kún-kin. Ùi lán pē-á-kiáⁿ tiong-kan ê cheng-choa̍h, kiám-chhái ē-tàng lio̍h-lio̍h-á khoàⁿ tio̍h lán chit nn̄g-tē lâng ê miā-ūn. Chia ū chı̍t-ê tn̄g--khı̀ ê thoân-thóng, pang--khı̀ ê sè-kài, sit--khı̀ ê ǹg-bāng. Lán pē-á-kiáⁿ siāng boé chı̍t-kái chò-hoé chham-ka ê oa̍h-tāng, sı̄ 2003-nı̂ 9-goe̍h Chhe-la̍k ê Chiàⁿ-miâ Un7-tōng. Hit-kang, âng thiⁿ, chhiah jı̍t-thâu, goá kiaⁿ lí ē kha ngiau, thiau-kang seng lo̍h khı̀ sı̀-lâu pho̍k, khoàⁿ lí hó-hó chē tı̄ phòng-í, chiah koh khí-lih lâu-téng oāⁿ saⁿ, thau-liam--chhut-khı̀. Siáng chai-iáⁿ, chiah kiâⁿ chhut toā-mn̂g, tō hoat-kak lí í-keng chò thâu-chêng kiâⁿ kah hāng-á-kháu--a. Chı̀n-chêng lán lóng bô hō͘ tùi-hong chai-iáⁿ ka-tı̄ hit-kang ê kè-e̍k. Pah--á, lí khoàⁿ, goá sı̄ m̄-sı̄ lí pak-tó͘-té ê bı̄n-thâng. Ū pêng-iú kā goá kóng, lí koè-sin chı̀n-chêng bô goā-kú, goá iáu ū ki-hoē ūi-tio̍h kāng-khoán ê lí-liām, kah lí tàu-tı̄n chham-ka kāng-chı̍t-ê oa̍h-tāng, sı̄ chı̍t-khoán hēng-hok. Che sı̄ chin chē lâng bô--ê. Pah--á, goân-liōng goá oh-tit kah lí chò-phoāⁿ, kah lí khai-káng, chhoā lí sı̀-kè kiâⁿ-ta̍h. Chit chı̍t-tiám, iáu sı̄ A-mē-á kah A-hoâ khah-tah-sim, khah-bat tāi-chı̀. Goá í-āu ē khah-chia̍p kah lí tàu-tı̄n, chéng-lí lí-ê mı̍h-kiāⁿ, siōⁿ pān-hoat koh khah liáu-kái--lí, lâi siàu-liām--lí. Pah--á, chiah-ê oē goá m̄-bat kā lí kóng--koè. Chím-á goá iōng lán pē-á-kiáⁿ lóng bat ê bûn-jı̄ siá hō͘ lí khoàⁿ, liām hō͘ lí thiaⁿ. Goá it-tı̍t lia̍h-chún goá iáu ū sı̂-kan. Kiat-kó goá bô sı̂-kan--a. Chit-kái lí lı̄-khui, kāng-khoán tiām-chih-chih, bô-kóng bô-tàⁿ. Sèⁿ-miā ê sū-sı̍t hoān-sè chin chân-khok. Jı̂n-seng ê ı̀-gı̄ bô-tiāⁿ-á chin oh bat. Goá m̄-chai-iáⁿ. Mā-á goá kı̄-choa̍t iōng chı̍t-kù “bû-siông” tō kā kiat-siàu. Pah--á, tı̄ chia goá boeh kah lí phín: lí kian-chhı̂--ê, goá ē kè-sio̍k kian-chhı̂; lí khoàⁿ bē tio̍h--ê, goá boeh kā khoàⁿ kah tio̍h. Pah--á, tı̄ chia goá kóng--ê, kiám-chhái bē-tàng chiâu-chn̂g tāi-piáu A-hoâ kah A-mē-á. A-mē-á mā tāi-seng tı̄ lí-ê seng-khu hoé-hoà hit-kang siá phoe hō͘--lí-a. Goá iáu ū chiâⁿ chē oē boeh kah lí kóng. Lán pē-á-kiáⁿ chiah koh ta̍uh-ta̍uh-á lâi káng, iōng lán bô-liáu-sı̂ ê sı̂-kan. Éng-oán. Put-hàu kiáⁿ Lı̍p-bûn, kah a-ché Siok-hoâ, sió-moāi Siok-hun tâng-chê 2003-nı̂ 12--goe̍h