Lāi-goā-kho Khàn-hō͘-ha̍k

Lāi-goā-kho Khàn-hō͘-ha̍k (1917 nî)
Chok-chiá: Tè Jîn-siū

Thâu-sū

Pī-pān chit pún chheh ê bo̍k-tek sī beh chòe saⁿ téng lâng ê lō͘-ēng: thâu chi̍t téng-hō sī ū pīⁿ ê lâng, ǹg-bāng in ê kan-khó͘ ōe khah khin; tē jī téng sī Tâi-oân lâng kap tī pa̍t ūi ōe hiáu tha̍k Ē-mn̂g khiuⁿ ê lâng, ǹg-bāng in tùi só͘ tha̍k-ê ōe khah gâu khàn-hō͘ pīⁿ-lâng, iā ka-kī ōe khah m̄-bián tú-tio̍h phòa-pīⁿ; tē saⁿ téng sī gōa-kok soan-kàu-su.

Ū khioh tô͘ kúi-nā pah-ê, in-ūi phah-sǹg lâng nā kan-ta tha̍k chheh, ì-sù kiám-chhái bōe bêng, chóng-sī nā ū tô͘ thang khòaⁿ, hit ê kiàn-sek ōe tùi ba̍k-chiu ji̍p, chi̍t-ē khòaⁿ chiū chai ì-sù. Chóng-sī khah iàu-kín-ê, tio̍h chim-chiok khòaⁿ tô͘ ê soat-bêng kap chheh tùi-chiàu, kàu ì-sù lóng liáu-kái, chiah khah ū lī-ek. Nā bô án-ni liān-si̍p kàu se̍k, kan-ta khòaⁿ hiah ê tô͘ sī bô chhái-kang. Chòe chiah ê tô͘ khai-hùi put-chí chōe, kî-tiong ū hó pêng-iú kúi-nā lâng put-chí chàn-sêng lâi kià-hù. In-ūi án-ni chit-tia̍p siá kúi-kù sòa kā in seh to-siā. Iā ū káng-kiù jī-cha̍p gōa pún Eng-gú chheh, khòaⁿ ū sím-mi̍h sū, tú-tú ha̍p lán ê lō͘-ēng. In ê miâ ū kì tī Eng-gú thâu-sū.

Tī chia beh sió-khóa thê-khí chi̍t nn̄g hāng, ǹg-bāng lia̍t-ūi hoaⁿ-hí thiaⁿ, chiū-sī só͘ teh ēng ê ōe, ū-sî pe̍h-ōe, ū-sî jī-gán. Tē it hùi-khì sī chit ê sū, in-ūi sio̍k tī i-ha̍k, á-sī khàn-hō͘-ha̍k ê ōe, lán pe̍h-ōe iáu-bē ū; ko͘-put-chiong tio̍h tùi Ji̍t-pún chheh, á-sī Chi-ná chheh hoan-e̍k khí-lâi. Chiah ê ōe ū kap kúi-nā ūi ê sian-siⁿ chham-siông. Khah-siông só͘ ēng ê giân-gú, sī tùi Onda san ê jī-tián, chóng-sī ū-ê tùi pa̍t ūi-ê. Ū-sî sī chin oh-tit koat-tēng tio̍h ēng tó-ūi chi̍t jī. Phí-jîn bêng-bêng chai ū chhò-gō͘ tī-teh, chóng-sī ǹg-bāng lia̍t-ūi nā khòaⁿ ū só͘-chāi, sím-mi̍h jī khah ha̍p ēng, hùi-sîn thong-ti.

Lūn ēng liân-u̍ih ê lí-kái, ū-sî chi̍t kù-ōe ū ēng chin chōe liân-u̍ih, ì-sù sī beh hō͘ tha̍k ê lâng khah bêng. Phì-lūn "siōng-tāi-chēng-me̍h," chit ê miâ sī chí chi̍t tiâu te̍k-pia̍t huih-kńg, só͘-í lóng liân-u̍ih, ōe hō͘ lâng chai chit-ê sī kái-phò-ha̍k ê chi̍t hāng mi̍h. Kóng "khip-kak-tī-liâu-hoat," iû-goân sī chí chi̍t khoán te̍k-pia̍t ê hoat-tō͘. Ū lâng kóng nā ū chit hāng ì-sù, khiok tha̍k ōe khah khoài bêng-pe̍k.

Chheh-bé ū pâi chi̍t-ê gú-lūi, ěng Lô-má-jī, Hàn-jī, Eng-gú, tùi-chiàu. Ǹg-bāng ōe hō͘ tha̍k chheh ê lâng khah khoài chai bó͘-mih-ōe sī tùi sím-mi̍h jī ēng.

Tàu pang-chān chòe chit ê kang sī kúi-nā ê pêng-iú, Tâi-oân lâng. Chiah-ê chiū-sī Tân kun Ian-lêng, teh chòe ê khí-thâu, i kā góa tàu pang-chān; Lîm kun Têng-tòng sī Tâi-oân I-ha̍k-hāu chut-gia̍p ê ì-sù; teh pī-pān tē it phiⁿ ê sî, tī kúi-nā ūi i ū tàu chim-chiok, iā ū sûn kúi-nā cha̍p chiuⁿ, lâi chim-go͘ kúi-nā pái. Keh kun Má-se ū kè sûn chi̍t-pō͘-hūn; Chio̍h-sī Sùn-eng, chiū-sī Tè I-seng-niû ê sian-siⁿ, ū bat sûn kui pún. Iā sam-put-gō͘-sî ū tùi pa̍t ūi ê sian-siⁿ léng kàu. Lō͘-bé lâi pang-chān góa sī Tân kun Tōa-lô; i iā ū lâi Hoâiⁿ-pin, ìn chheh ê sî chòe chin tōa lō͘-ēng. Lán tio̍h kā in seh to-siā.

Tâi-oân, Tâi-lâm, Sīn-lâu pīⁿ-īⁿ.

Tē 1917 nî 9 ge̍h tē 20 ji̍t.

TÈ JÎN-SIŪ.

Bo̍k-lio̍k

Tē I Phiⁿ - Kái-phò-ha̍k kap Seng-lí-ha̍k

Tē II Phiⁿ - Phó͘-thong Khàn-hō͘-ha̍k

Tē III Phiⁿ

Tē IV Phiⁿ

Gú-lūi

Cheng-pó͘

Se̍k-ín